Rõ nét về file powerpoint trình chiếu. => Xem thêm
KHỞI ĐỘNG
Rễ của cây hướng dương hướng về nguồn nước, còn hoa của nó luôn hướng về phía Mặt trời. Hãy giải thích hiện tượng đó.
BÀI 32:
CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
1. Khái quát về cảm ứng ở sinh vật
Tìm hiểu khái niệm cảm ứng ở sinh vật
HS quan sát Hình 32.1, Hình 32.2 SGK tr.145 và trả lời câu hỏi:
Hãy cho biết phản ứng của lá cây xấu hổ và giun đất có ý nghĩa gì?
Tìm hiểu khái niệm cảm ứng ở sinh vật
=>Giúp cho cây sinh tồn, thích nghi với điều kiện tự nhiên.
=>Lá cây xấu hổ và giun đất đã tiếp nhận kích thích cơ học từ môi trường và phản ứng lại các tác động đó.
Tìm hiểu khái niệm cảm ứng ở sinh vật
Hãy cho biết hiện tượng cảm ứng là gì?
Cảm ứng ở sinh vật là khả năng tiếp nhận kích thích và phản ứng lại các kích thích từ môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể. Cảm ứng là một đặc trưng cơ bản của cơ thể sống, giúp sinh vật tồn tại và phát triển.
Tìm hiểu vai trò của cảm ứng đối với sinh vật
HS thảo luận theo cặp đôi, quan sát Hình 32.3 và hoàn thành bảng theo mẫu sau:
Hiện tượng cảm ứng ở thực vật | Tác nhân gây ra | Ý nghĩa |
Ngọn cây mọc hướng về nơi có nguồn ánh sáng | ? | ? |
Rễ cây hướng đất dương và chồi hướng đất âm | ? | ? |
Tua cuốn của thân cây leo cuốn vào giá thể (giàn, cọc) | ? | ? |
Trả lời
Hiện tượng cảm ứng ở thực vật | Tác nhân gây ra | Ý nghĩa |
Ngọn cây mọc hướng về nơi có nguồn ánh sáng | ||
Rễ cây hướng đất dương và chồi hướng đất âm | ||
Tua cuốn của thân cây leo cuốn vào giá thể (giàn, cọc) |
2. Cảm ứng ở thực vật
Tìm hiểu các thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của thực vật
HS chuẩn bị:
Tìm hiểu các thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của thực vật
HS tiến hành thí nghiệm theo các bước SGK tr.147 theo nhóm:
Thí nghiệm 1: Chứng minh tính hướng sáng
Bước 1: Trồng vài hạt đỗ/lạc/ngô đang nảy mầm vào 2 cốc chứa đất ẩm A, B.
Bước 2: Đặt cốc A vào hộp bìa các-tông có khoét lỗ để ánh sáng lọt qua, cốc B để bên ngoài trong điều kiện thường.
Tìm hiểu các thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của thực vật
HS tiến hành thí nghiệm theo các bước SGK tr.147 theo nhóm:
Thí nghiệm 1: Chứng minh tính hướng sáng
Bước 3: Đặt cả hộp giấy bìa các-tông chứa cốc trồng cây và cốc còn lại ở nơi có ánh sáng, tưới nước để giữ ẩm cho đất.
Bước 4: Theo dõi và ghi chép lại hiện tượng thay đổi tư thế phát triển của cây trong hai cốc sau 1 tuần.
Ø Tìm hiểu các thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của thực vật
Ø Thí nghiệm 1: Chứng minh tính hướng sáng
Tại sao ở bước 2 phải đặt cốc trồng cây trong hộp các-tông kín có đục lỗ?
=> Khi đục lỗ thoát nước dưới đáy thùng xốp sẽ tạo ra các lỗ hổng, giúp thoát nước tốt, thoáng khí.
Tìm hiểu các thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của thực vật
HS chuẩn bị:
Ø Dụng cụ: khay đục lỗ nhỏ, giấy ăn.
Ø Hóa chất: nước
Ø Mẫu vật: hạt đỗ/ngô/lạc mùn cưa.
Tìm hiểu các thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của thực vật
HS tiến hành thí nghiệm theo các bước SGK tr.147 theo nhóm:
Thí nghiệm 2: Chứng minh tính hướng nước
Bước 1: trải đều một lớp giấy ăn mỏng vào trong hai khay có đục lỗ.
Bước 2: rải mùn cưa ẩm đều khắp mặt các khay thành một lớp khoảng 1cm.
Bước 3:
- Khay 1: trồng 1 số hạt đỗ đang nảy mầm vào một phía của khay và tưới nước phía đối diện.
- Khay 2: trồng một số hạt đỗ đang nảy mầm vào đều mặt khay vào nước tưới.
Bước 4:
- Khay 1: treo khay nghiêng 1 góc 45°, sao cho các hạt đỗ ở phía trên.
- Khay 2: để khay theo mặt phẳng nằm ngang và tưới nước đều đặn.
Bước 5: theo dõi và ghi chép lại sự khác nhau về chiều phát triển của rễ giữa các cây trong khay 1 và khay 2 sau 1 tuần.
HS chuẩn bị:
HS tiến hành thí nghiệm theo các bước SGK tr.147 theo nhóm:
Thí nghiệm 3: Chứng minh hướng tiếp xúc
Bước 1: Trồng ba cây thân leo (mướp, bí, bầu) vào ba chậu chứa đất ẩm.
Bước 2: Cắm sát bên mỗi cây một giá thể.
Bước 3: Đặt chậu cây nơi có đủ ánh sáng và tưới nước hằng ngày.
Tìm hiểu các thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của thực vật
HS tiến hành thí nghiệm theo các bước SGK tr.147 theo nhóm:
Thí nghiệm 3: Chứng minh hướng tiếp xúc
Bước 4: Theo dõi và ghi chép hiện tượng xảy ra của các cây này sau 1 tuần, 2 tuần, 3 tuần.
Tìm hiểu các thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng của thực vật
- Một số thực vật có tính hướng tiếp xúc: mướp, bầu, bí, dưa leo, nho, đậu ván, đậu cô ve, cây củ từ…
3. Ứng dụng cảm ứng của thực vật trong thực tiễn
Ø Tìm hiểu ứng dụng cảm ứng trong thực tiễn
Ø Liệt kê một số ví dụ ứng dụng cảm ứng trong trồng trọt. Giải thích cơ sở của việc ứng dụng đó.
Liệt kê một số ví dụ ứng dụng cảm ứng trong trồng trọt. Giải thích cơ sở của việc ứng dụng đó.
Ứng dụng tính hướng sáng của thực vật để tạo hình cây bon sai, trồng xen canh các cây ưa sáng và ưa bóng để tận dụng triệt để nguồn ánh sáng.
Ứng dụng tính hướng nước để trồng cây thủy sinh, cây gần bờ ao, mương nước.
Ứng dụng tính hướng tiếp xúc để làm giàn cho các cây leo như: bầu, bí, mướp.
THẢO LUẬN CẶP ĐÔI
Hãy tìm hiểu và mô tả hiện tượng bắt mồi ở cây gọng vó. Đây có phải là hiện tượng cảm ứng ở thực vật không?
Hiện tượng bắt mồi của cây gọng vó là hiện tượng cảm ứng ở thực vật, kết hợp của tính hướng tiếp xúc và tính hướng hoá.
HƯỚNG TIẾP XÚC
Các lông tuyến của cây gọng vó phản ứng đối với sự tiếp xúc với con mồi bằng sự uốn cong và bài tiết ra enzim prôtêaza. Đầu tận cùng của lông là nơi tiếp nhận kích thích. Sau đó, kích thích lan truyền theo tế bào chất xuống các tế bào phía dưới.
HƯỚNG HOÁ
Sự uốn cong để phản ứng đối với kích thích hoá học còn mạnh hơn kích thích cơ học. Đầu lông tuyến có chức năng tiếp nhận kích thích hoá học. Sau khi tiếp nhận kích thích hoá học, lông tuyến gập lại để giữ con mồi, đồng thời tiết ra dịch tiêu hoá con mồi.
LUYỆN TẬP
Chọn từ/cụm từ thích hợp điền vào chỗ chấm
cơ thể sống
bên trong
phát triển
tồn tại
phản ứng
cơ thể
a. Cảm ứng là khả năng tiếp nhận và (1).................lại các kích thích từ môi trường (2)............... và môi trường bên ngoài của (3)..............sinh vật.
b. Cảm ứng là đặc trưng của (1)....................., giúp sinh vật thích nghi với môi trường để (2).............. và (3).................
VẬN DỤNG
Hãy so sánh hiện tượng xòe lá, khép lá ở cây me vào buổi sáng, buổi tối và hiện tượng cụp lá ở cây trinh nữ khi có va chạm.
Đặc điểm | Hiện tượng xòe lá, khép lá ở cây me vào buổi sáng, buổi tối | Hiện tượng cụp lá ở cây trinh nữ khi có va chạm |
Tác nhân kích thích | ||
Tính chất và biểu hiện | ||
Ý nghĩa |
Trả lời
Đặc điểm | Hiện tượng xòe lá, khép lá ở cây me vào buổi sáng, buổi tối | Hiện tượng cụp lá ở cây trinh nữ khi có va chạm |
Tác nhân kích thích | Ánh sáng và nhiệt độ | Va chạm |
Tính chất và biểu hiện | Biểu hiện chậm hơn, có tính chu kì | Biểu hiện nhanh hơn, không có tính chu kì |
Ý nghĩa | Giúp lá xòe vào buổi sáng để quang hợp và khép vào buổi tối để giảm sự thoát hơi nước. | Giúp lá không bị tổn thương. |
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
ü Hoàn thành bài tập phần vận dụng.
ü Ôn lại nội dung kiến thức bài học.
ü Học và chuẩn bị bài 33 – Tập tính ở động vật.
Nâng cấp lên tài khoản VIP để tải tài liệu và dùng thêm được nhiều tiện ích khác