Rõ nét về file powerpoint trình chiếu. => Xem thêm
Văn lớp 8 Kết nối tập 1
Văn lớp 8 Kết nối tập 2
Tác giả:
Danh sách các bài:
BÀI 1. CÂU CHUYỆN CỦA LỊCH SỬ
ĐỌC
VIẾT
NÓI VÀ NGHE
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
BÀI 2. VẺ ĐẸP CỔ ĐIỂN
ĐỌC
VIÊT
NÓI VÀ NGHE
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
BÀI 3. LỜI SÔNG NÚI
ĐỌC
VIẾT
NÓI VÀ NGHE
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
ĐỌC MỞ RỘNG
BÀI 4. TIẾNG CƯỜI TRÀO PHÚNG TRONG THƠ
ĐỌC
VIẾT
NÓI VÀ NGHỆ
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
BÀI 5. NHỮNG CÂU CHUYỆN HẢI
ĐỌC
VIỂT
NÓI VÀ NGHE
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
ĐỌC MỞ RỘNG
ÔN TẬP HỌC KÌ 1
BÀI 6. CHÂN DUNG CUỘC SỐNG
ĐỌC
VIẾT
NÓI VÀ NGHE
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
BÀI 7. TIN YÊU VÀ ƯỚC VỌNG
ĐỌC
VIẾT
NÓI VÀ NGHE
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
ĐỌC MỞ RỘNG
BÀI 8. NHÀ VĂN VÀ TRANG VIẾT
ĐỌC
VIẾT
NÓI VÀ NGHE
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
BÀI 9. HÔM NAY VÀ NGÀY MAI
ĐỌC
VIẾT
NÓI VÀ NGHE
CỦNG CỐ, MỞ RỘNG
THỰC HÀNH ĐỌC
ĐỌC MỞ RỘNG
BÀI 10. SÁCH – NGƯỜI BẠN ĐỒNG HÀNH
ĐỌC
VIẾT
NÓI VÀ NGHỆ
ÔN TẬP HỌC KÌ II
CHÀO MỪNG CÁC EM
ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!
KHỞI ĐỘNG
HS xem video
BÀI 2: VẺ ĐẸP CỔ ĐIỂN
Văn bản 1: THU ĐIẾU
(MÙA THU CÂU CÁ)
NỘI DUNG BÀI HỌC
THẢO LUẬN NHÓM
Sơ đồ tư duy
Bố cục:
Hai câu đề:
Triển khai ý ẩn chứa trong nhan đề.
Hai câu thực:
Giải thích rõ các khía cạnh chính của đối tượng được miêu tả bàn luận.
Hai câu luận:
Luận giải phát triển, mở rộng suy nghĩ về đối tượng
Hai câu kết:
Thâu tóm tinh thần toàn bài và có thể mở ra những ý tưởng, liên tưởng mới.
Niệm và luật bằng trắc: sắp xếp thanh bằng trắc trong từng câu và cả bài theo quy định chặt chẽ è tạo sự phong phú cho điệu thơ.
Niêm
Chữ thứ 2 của mỗi câu trong các cặp câu dưới đây phải cùng thanh:
Vần nhịp
Bài thơ thất ngôn bát cú chỉ gieo một vần và gieo vần bằng.
Đối
Chủ yếu đối ở hai câu thực và hai câu luận, cũng có bài chỉ đối ở một liên hoặc ở ba, bốn liên.
Câu | Luật bằng trắc | Niêm | Vần | Đối |
1 | B-B-T-T-T-B-B | Câu 1 và 8 | B |
|
2 | T-T-B-B-T-T-B | Câu 2 và 3 | B |
|
3 | T-T-B-B-B-T-T-T |
| ||
4 | B-B-T-T-T-B-B | Câu 4 và 5 | B | Đối |
5 | B-B-T-T-B-B-T |
| ||
6 | T-T-B-B-T-T-B | Câu 6 và 7 | B | Đối |
7 | T-T-B-B-B-T-T |
| ||
8 | B-B-T-T-T-B-B | Câu 8 và 1 | B |
|
THẢO LUẬN NHÓM
Nội dung sáng tác:
Thể hiện tình yêu quê hương đất nước, gia đình bạn bè.
Phản ánh cuộc sống của những con người cực khổ, thuần hậu, chất phác.
Châm biến đả kích thực dân xâm lược và tầng lớp thống trị.
Bộc lộ tấm lòng ưu ái đối với dân với nước
Xuất xứ:
Tác phẩm Thu điếu nằm trong chùm thơ mùa thu gồm có ba bài của nhà thơ Nguyễn Khuyến.
Thể thơ:
Thất ngôn bát cú đường luật
Ý nghĩa nhan đề
Nhan đề “Mùa thu câu cá” có mối liên hệ trực tiếp với nội dung của hai câu đề: không gian ao thu với mặt nước êm đềm và chiếc thuyền câu bé nhỏ.
Bố cục
6 câu đầu Cảnh sắc thiên nhiên trời thu Bắc Bộ.
2 câu kết Suy tư của chủ thể trữ tình trước cảnh vật trời thu và nỗi niềm thế sự.
THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”
Khung cảnh:
Ao thu
Chiếu thuyền câu cá
Những hình ảnh vô cùng bình dị, gần gũi và thân thuộc với quê hương.
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”
=> Sự mênh mông của không gian và sự cô quạnh của trời đất vào thu.
“Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo”
Cảnh thu vắng lạnh, lại có chút gì đó đìu hiu.
Kết luận
Cảnh thu hiện lên vô cùng quen thuộc đối với làng quê Bắc Bộ nhưng lại đìu hiu, vắng, lạnh và cái lạnh dường như thấm vào cả không gian. Phải chăng cái lạnh của không gian cũng chính là cái lạnh của lòng người?
“Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trong gió khẽ đưa vèo”
“Sóng biếc theo làn hơi gợn tí
Lá vàng trong gió khẽ đưa vèo”
Nghệ thuật lấy động tả tĩnh để nhấn mạnh sự tĩnh lặng của thiên nhiên mùa thu.
Kết luận
Phác họa mùa thu với những màu sắc hài hòa không gian tĩnh lặng với bao nhiêu những cử động nhưng vẫn im lìm, mỏng manh và nhỏ nhẹ. Để có thể cảm nhận những rung động mơ hồ, khe khẽ của vạn vật đất trời, chắc chắn tác giả phải là người hòa điều với thiên nhiên, và say đắm với nó mới có thể diễn tả một cách chân thực như vậy.
“Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo”
Từ điểm nhìn là chiếc thuyền câu bé tí teo với một chiếc ao thu tác giả đưa tầm mắt lên “tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt”, “ngõ trúc quanh co”.
“Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt”
Việc miêu tả trời thu xanh ngắt càng khiến mùa thu trở nên lắng đọng và tĩnh lặng hơn.
Sắc xanh của nước ao thu với sắc trời như hòa quyện với nhau à càng tô điểm thêm sự lạnh lẽo của không gian.
“Ngõ trúc quanh co khách vắng teo”
Không gian mùa thu càng được tô điểm với hình ảnh cảnh vật đìu hiu ngõ trúc “quanh co”, “khách vắng teo.
Không gian tĩnh lặng, vắng bóng người, vắng tiếng, gần như là tuyệt đối.
Kết luận
Cảnh thu với sắc xanh của bầu trời thu, nhưng không khí thu dường như ngưng đọng lại trong khoảnh khắc không người, không tiếng động… Phải chăng cảnh thu đã được vẽ bởi bao vấn vương mang những cảm nhận tâm trạng của thi nhân?
Hệ thống từ ngữ vô cùng linh động, có tính gợi tả mạnh “lạnh lẽo”, “trong veo”, “bé tẻo teo”, “gợn tí”, “đưa vèo”, “xanh ngắt”, “vắng teo”….
Cách gieo vần chân vô cùng đắt “eo” ở cuối câu như tô đậm sự nhỏ bé, eo hẹp của không gian. Càng có cái gì đó như gợi buồn man mác.
Không gian mùa thu hiện lên có chiều sâu, chiều cao, chiều rộng.
Hình ảnh bầu trời mùa thu, của ao thu, của chiếc thuyền câu, của ngõ trúc vắng lặng…. Của âm thanh rất nhẹ, rất khẽ sóng lăn tăn “hơi gợn tí”, lá “khẽ đưa vèo”, cá “đớp động dưới chân bèo”…
Kết luận
Trời thu Bắc Bộ hiện lên một cách vô cùng đặc trưng, thân thuộc và gần gũi. Qua đó, thể hiện tâm hồn đồng điệu và rung cảm mãnh liệt trước thiên nhiên của nhà thơ.
Các em đọc văn bản và trả lời các câu hỏi dưới đây:
Hai câu kết
Tựa gối buông cần lâu chẳng được
Giữa không gian bao la của trời thu.
Giữa sự đìu hiu, quạnh quẽ.
Hình ảnh một con người nhỏ bé ngồi chờ đợi mỏi mòn chiếc thuyền câu bé tẻo teo càng trở nên buồn mang mác. Phải chăng tác giả đang thầm kín úp mở nói về một buồn của thế sự?
“Cá đâu đớp động dưới chân bèo”
Tiếng cá “đớp động” dưới chân bèo
Là tiếng động duy nhất xuất hiện ở đây
Thi pháp lấy động tả tĩnh
Sự tĩnh lặng trong tâm hồn của thi nhân được gợi lên một cách sâu sắc và tuyệt đối.
Từ “đâu” ở đây có hai cách hiểu:
Phủ định, phiếm định
Nghi vấn
Gợi lên sự mơ hồ của cảnh, tạo nên không khí vô cùng ảo diệu của mùa thu và thấy được thái độ tĩnh tại trong tâm hồn của thi sĩ.
Kết luận 1
Bức tranh thu yên ả, vắng lặng và tĩnh lặng đến mức tuyệt đối. Phải chăng thi nhân có một tâm hồn quá nhạy cảm mới có thể cảm nhận một cách tinh tế trong mối giao hòa với thiên nhiên?
Kết luận 2
Qua đó cũng thể hiện tình yêu sự gắn bó hòa quyện với thiên nhiên với quê hương và thái độ không màng đến danh lợi nhưng vẫn ưu tư với thời cuộc của tác giả.
Chủ đề của bài thơ
Thể hiện sự cảm nhận tinh tế vẻ đẹp của mùa thu đất Bắc đồng thời là tình yêu mến và trân trọng cuộc sống bình yên nơi làng quê, tâm sự thầm kín của một con người dẫu tìm về cuộc sống ẩn dật vẫn không nguôi nỗi buồn thời thế.
III. TỔNG KẾT
Vẻ đẹp bình dị, quen thuộc của cảnh thu trong bài thơ là điển hình cho cảnh sắc mùa thu của thiên nhiên vùng đồng bằng Bắc Bộ. Thiên nhiên đầy sức sống với cuộc sống thanh bình, yên ả => khát khao muôn đời của những người trí giả yêu nước đương thời.
Bài thơ cho thấy tình yêu thiên nhiên, đất nước và tâm trạng thời thế của Nguyễn Khuyến: Ông bỏ lại phía sau lưng lối sống mưu cầu danh lợi để trở về quê "buông cần bó gối" ngồi câu cá giữa thiên nhiên đất trời => lối sống mà nhiều bậc trí giả đương thời lựa chọn để giữ mình thanh cao giữa dòng đời xô bồ, đen tối.
Thể thơ thất ngôn bát cú
Cách gieo vần độc đáo “eo”
Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc trưng của văn học trung đại
Rất tự nhiên, thoải mái và không hề bị gò bó, ép buộc hay khiên cưỡng, để lại ấn tượng khó quên cho người đọc
Khiến mùa thu của thiên nhiên đất trời vùng Bắc Bộ đã hiện lên thật đẹp.
Thể hiện tình yêu của tác giả với quê hương, đất nước.
LUYỆN TẬP
NHIỆM VỤ 1: Chọn đáp án đúng nhất cho các câu hỏi sau.
Câu 1: Tên gọi khác của Nguyễn Khuyến là gì?
Câu 2: Hiệu của nhà thơ Nguyễn Khuyến là gì?
Câu 3: Phong cách sáng tác của nhà thơ Nguyễn Khuyến là?
Câu 4: Những sáng tác của Nguyễn Khuyến chủ yếu viết bằng loại chữ nào?
Câu 5: Chùm ba bài thơ nổi tiếng của Nguyễn Khuyến là?
Câu 6: Bài thơ “Thu điếu” được chia làm mấy phần?
Câu 7: “Câu cá mùa thu” nằm trong chùm 3 bài thơ của Nguyễn Khuyến đúng hay sai?
Câu 8: Ý nghĩa nhan đề “Thu điếu”?
Câu 9: Điểm nhìn của tác giả trong bài thơ là gì?
Câu 10: Bức tranh mùa thu được tác giả khắc họa trong bài thơ thuộc vùng nào?
LUYỆN TẬP
NHIỆM VỤ 2: Viết đoạn văn
Viết 1 đoạn văn khoảng 7 - 9 dòng phân tích hai câu thơ mà em thấy thích nhất trong bài thơ Thu điếu.
VẬN DỤNG
Qua bài thơ Thu điếu, em cảm nhận được điều gì về tâm hồn tác giả? Hãy viết đoạn văn ngắn để trình bày.
Gợi ý đoạn văn
Mở đoạn
Giới thiệu khái quát về tác giả và bài thơ Thu điếu
Thân đoạn
Kết đoạn
Khẳng định lại tài năng, tình yêu quê hương cũng như trăn trở của tác giả trước thời cuộc.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Ôn tập bài học về nhà Thu điếu
Soạn bài
Thiên trường vãn vọng
CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE!
=> Tặng kèm nhiều tài liệu tham khảo khi mua giáo án: