Giải chi tiết Toán 8 kết nối mới bài 18: Thu thập và phân loại dữ liệu

1. Thu thập dữ liệu

Hoạt động 1 trang 90 sgk Toán 8 tập 1 KNTT: Nêu các phương pháp thu thập dữ liệu đã học được. Mỗi phương pháp cho một ví dụ

Hướng dẫn trả lời:

Các phương pháp thu thập dữ liệu đã được học: Có nhiều cách để thu thập dữ liệu như quan sát, làm thí nghiệm, lập phiếu hỏi,... hay thu thập từ những nguồn có sẵn như sách báo, trang web,...

Ví dụ:

- Làm thí nghiệm đo nhiệt độ của nước trong quá trình đun sôi.

- Lập phiếu hỏi các loại hoa quả yêu thích của các bạn trong lớp.

- Tra cứu số ca mắc covid của các nước trên thế giới năm 2020.

- ....

Luyện tập 1 trang 91 sgk Toán 8 tập 1 KNTT: Em hãy cho biết phương pháp thu thập dữ liệu trong mỗi trường hợp sau là trực tiếp hay gián tiếp.

a) Nam vào website của Tổng cục thống kê và ghi lại số quận/huyện của các tỉnh/ thành phố thuộc đồng bằng Bắc Bộ.

b) Thầy giáo dạy Giáo dục thể chất đã đo và ghi lại thời gian chạy cự li 1000 mét của các bạn học sinh khối 8

Hướng dẫn trả lời:

a) Nam ghi lại số quận/huyện của các tỉnh/thành phố thuộc đồng bằng Bắc Bộ bằng cách thu thập dữ liệu từ nguồn có sẵn (website của Tổng cục Thống kê: https://www.gso.gov.vn/).

Do đó, phương pháp thu thập dữ liệu của Nam là gián tiếp.

b) Để ghi lại thời gian chạy cự li 1 000  mét của các bạn học sinh khối 8, thầy giáo dạy Giáo dục thể chất cần cho học sinh thi chạy và dùng đồng hồ bấm giờ để đo rồi ghi lại thời gian chạy của mỗi bạn. Đây là phương pháp thu thập dữ liệu trực tiếp.

2. Phân loại dữ liệu

Hoạt động 2 trang 91 sgk Toán 8 tập 1 KNTT: Cho hai dãy dữ liệu sau về 5 học sinh

(A) chiều cao (đơn vị: cm): 128,1; 132,9; 125,7; 131,3; 133,6.

(B) Số môn thể thao học sinh biết chơi: 2;1;5;2;3

a) Hai dãy dữ liệu này có phải là số liệu không?

b) Đo chiều cao (kí hiệu là h) một học sinh khác và hỏi về số môn thể thao (kí hiệu là n) mà em đó biết chơi.

+ h có thể nhận giá trị bất kì lớn hơn 120 cm và nhỏ hơn 150 cm được không?

+ n có thể nhận giá trị lớn hơn 3 và nhỏ hơn 4 được không?

Hướng dẫn trả lời:

a) Dãy (A) biểu diễn số liệu về chiều cao (đơn vị: cm) của 5 học sinh;

Dãy (B) biểu diễn số liệu về số môn thể thao biết chơi của 5 học sinh.

Do đó, hai dãy dữ liệu trên đều là số liệu.

b) + Số đo chiều cao của 5 bạn học sinh lớn hơn 120 cm và nhỏ hơn 150 cm nhưng số đo chiều cao của các bạn học sinh là số liệu thể chứ không phải nhận giá trị bất kì.

Do đó, h không thể nhận giá trị bất kì lớn hơn 120 cm và nhỏ hơn 150 cm

+ Số môn thể thao học sinh biết chơi có các giá trị không lớn hơn 3 (các giá trị: 1; 2; 3) nên nó không thể nhận giá trị lớn hơn 3 và nhỏ hơn 4.

Do đó, n không thể nhận giá trị lớn hơn 3 và nhỏ hơn 4.

Luyện tập 2 trang 92 sgk Toán 8 tập 1 KNTT: Với mỗi câu hỏi sau, An đã hỏi 5 bạn và ghi lại câu trả lời.

a) Bạn nặng bao nhiêu kilogam? Kết quả: 48; 51; 46; 145; 48

b) Tên bạn có bao nhiêu chữ cái? Kết quả: 4; 5; 6; 3; 5.

Mỗi dãy dữ liệu trên thuộc loại nào? Chỉ ra giá trị không hợp lí nếu có.

Hướng dẫn trả lời:

a) Dãy dữ liệu a) là dữ liệu số (số liệu rời rạc).

Giá trị không hợp lí là: 145.

b) Dãy dữ liệu a) là dữ liệu số (số liệu rời rạc).

Các giá trị trong dãy trên đều là giá trị hợp lí.

Bài tập

Bài tập 5.1 trang 92 sgk Toán 8 tập 1 KNTT: Dữ liệu thu được trong mỗi câu hỏi sau thuộc loại nào?

a) Bạn cao bao nhiêu?

b) Mạng điện thoại bạn đang dùng là gì?

c) Gia đình bạn có bao nhiêu người dưới 18 tuổi?

Hướng dẫn trả lời:

Tùy vào mỗi bạn học sinh thì kết quả của những câu hỏi trên là khác nhau nhưng sẽ thuộc cùng một loại dữ liệu.

Dữ liệu dãy a) và c) là số, số liệu rời rạc.

Dữ liệu dãy b) không là số, không thể sắp xếp thứ tự.

Bài tập 5.2 trang 92 sgk Toán 8 tập 1 KNTT: Ghép cặp cho phù hợp và ghi kết quả vào vở

Hướng dẫn trả lời:

 Dữ liệu kết quả đánh giá của 5 bạn về đề kiểm tra học kì I môn Toán ở các mức độ: Khó, Rất khó, Trung bình, Dễ, Khó. Ở đây dữ liệu không là số, có thể sắp xếp thứ tự.

• Dữ liệu nhiệt độ (oC) tại Nha Trang trong 5 ngày đầu tháng 6 là: 23,2; 25,7; 31,4; 27,3; 28,6. Ở đây dữ liệu là số liệu rời rạc.

• Dữ liệu số hoạt động hè mà các bạn trong tổ tham gia: 2; 1; 3; 0; 4; các số liệu đã cho là số liệu liên tục. Do đó, dữ liệu đã cho là số liệu liên tục.

• Dữ liệu tên các môn thể thao mà các bạn yêu thích nhất: Bóng đá, Cầu lông, Cờ vua, Võ thuật, Bóng bàn; tên các môn thể thao thì không phân theo mức độ hay thứ tự. Do đó, dữ liệu đã cho không là số, có thể sắp thứ tự.

Vậy ghép cặp phù hợp với các kết quả trong bảng như sau: a – B; b – C; c – D; d – A.

Bài tập 5.3 trang 92 sgk Toán 8 tập 1 KNTT: Nên sử dụng phương pháp thu thập nào để thu được mỗi dữ liệu sau?

a) Tên của 10 quốc gia có diện tích lớn nhất

b) Ý kiến của các bạn về địa điểm đi tham quan tuần tới

c) Chiều cao của các cây cau giống sau 6 tháng trồng

Hướng dẫn trả lời:

a) Thu thập dữ liệu gián tiếp

b) Thu thập dữ liệu trực tiếp

c) Thu thập dữ liệu trực tiếp